Week van de groene tuin

Tegels vervangen door groen in je tuin is goed voor het klimaat en de natuur.

Je hoeft niet meteen alle bestrating weg te halen, maar vervang de stenen van het terras bijvoorbeeld door kiezels of andere halfverharding. Het water kan dan beter wegzakken in de grond. Of maak wat ruimte tussen de stapstenen van je pad. Leg de tegels van je tuinpad zo’n 5 centimeter uit elkaar en zet er plantjes tussen. Kies voor soorten die bijen en vlinders aantrekkelijk vinden: wilde tijm, kruipend zenegroen of sedum. Dat staat mooi en regenwater kan dan ook gemakkelijker de grond in. Er zijn vaak simpele tuinontwerpen of beplantingsplannen te vinden op internet.

Tip van De Boet:

Zet een klimplant tegen de schutting, dat geeft met weinig onderhoud veel groen in de tuin en een schuilplaats voor veel dieren.

In een rijke en luchtige voedingsbodem groeien en bloeien planten goed. Hoe gezonder en sterker planten zijn, hoe minder snel ze ziek worden. Voor een goede voedingsbodem zijn twee dingen belangrijk: de juiste voedingsstoffen én een bodemstructuur waardoor plantenwortels deze voedingsstoffen makkelijk kunnen bereiken. Maak de bodem gezond en vruchtbaar door er compost of organische mest door te scheppen. Gebruik niet te veel mest, want dan worden planten juist slap en kwetsbaar. Gebruik je potgrond voor je planten in potten en bloembakken? Kies dan liever voor potgrond zonder veen, zoals potgrond op basis van kokos. Aan de hand van de Keurmerkenwijzer ontdek je de milieuvriendelijkste keuzes.

Hoe beter planten bij jouw tuin passen, hoe gezonder en sterker ze zullen zijn. Denk goed na over welke planten waar in je tuin het beste tot hun recht komen. Als planten op de juiste plek staan, hebben ze minder onderhoud en water nodig, en zijn ze minder vatbaar voor plagen en ziektes. Plantensoorten die van nature in Nederland voorkomen (inheemse planten), zijn beter voor de natuur. Koop het liefst diverse biologische zaden en planten: die zijn niet met gif behandeld. Gifvrije planten, bollen en zaden herken je aan een milieukeurmerk. Laat bomen en planten in je eigen tuin groot groeien in plaats van ze al groot te kopen. Dat is beter voor het milieu, omdat er minder milieubelasting is tijdens de kweek en het transport.

Een groene tuin of groen balkon is aantrekkelijk voor allerlei beestjes. Je tuin wordt vanzelf door ze ontdekt, als je zorgt voor een natuurlijke tuinafscheiding en voldoende voedsel, schuilplekken en nestmogelijkheden. Een tuin vol leven is niet alleen leuk om naar te kijken, maar ook nuttig. Verschillende beestjes helpen je tuin gezond en vrij van plagen te houden. Vogels en egels eten plaagdieren zoals slakken en lieveheersbeestjes doen zich te goed aan bladluizen. Bijen helpen bij de bestuiving van planten en hebben van het vroege voorjaar tot de late herfst voldoende bloemen nodig. Plant of zaai dus bloemen die in verschillende maanden bloeien (een ‘bijenboog‘).

Tip van De Boet:

• Lok vogels in je tuin met nestkasten, drinkplaatsen en voerplaatsen en door besdragende beplanting te kiezen. Vogels zijn goed om de insecten- en rupsenpopulatie in toom te houden
• Maak hoekjes voor insecten als schuilplaats en overwinterplek: insectenhotels, vlinderkasten, potten met stro voor oorwurmen en lieveheersbeestjes. Zorg voor voldoende overwinteringskansen door kruidachtige (holle stengels) te laten staan in de winter en takkenhopen te laten liggen, minstens tot het late voorjaar
• Plant veel vlinderaantrekkelijke planten aan voor vlinders, bijen en hommels in de tuin. Gebruik veel inheemse planten, doorgekweekt planten hebben vaak grotere bloemen, maar minder (bereikbare) nectar
• Klimplanten tegen schutting en muur geven op een snelle manier veel groen in de tuin met veel schuilplaatsen voor diverse dieren. Klimplanten met bloem en/of bes trekken vogels, vlinders en bijen aan
• Bodembedekkers helpen het water vast te houden en af te voeren, houd onkruid in toom en helpt tegen de hitte van de zomer. Of laat wat tuinafval tussen je planten laten liggen. Knip takjes en bladeren fijn en de wormen, pissebedden en andere opruimers doen de rest. Onkruid krijgt zo ook minder kans. Voor merels, heggenmus en roodborst is zo'n strooisel laag een gedekte tafel vol lekkere insecten en spinnetjes
• Gebruik beplanting op een manier zodat je het hele jaar bloei en/of bes in de tuin hebt. Zo blijft je tuin het jaarrond aantrekkelijk en zul je veel plezier beleven aan al het leven in je tuin. Op die manier kun je ook diverse natuurlijke plagenbestrijders in je tuin verwelkomen en creëer je een gezonde, natuurlijke balans

Wij hebben in ons tuincentrum thematafels met vlinderlokkende planten, inheemse planten, bodembedekkers, planten voor de schaduw, etc. Daar vind je voor alle hoekjes van de tuin de juiste plant.

Groene tuinen zijn ook belangrijk met het oog op klimaatadaptatie: het omgaan met de gevolgen van klimaatverandering, zoals hitte, droogte en wateroverlast. Als je je voorbereidt, heb je minder last van deze effecten. Een groene (gevel)tuin, groen balkon of groen dak werkt verkoelend in periodes van hitte. Bovendien zorgt een groene tuin voor minder wateroverlast, omdat de grond en planten een deel van het water opvangen. En door regenwater op te vangen, ondergronds of in een regenton, zorg je ervoor dat je in tijden van droogte je tuin mooi en gezond kunt houden zónder veel kraanwater te gebruiken. De juiste bodembedekking helpt om de aarde vochtiger te houden in periodes van droogte.

Slakken, bladluizen en andere beestjes horen bij de natuur en dus ook een beetje bij de tuin. Maar hoe voorkom je dat ze uitgroeien tot een plaag? Hoe gezonder en sterker planten zijn, hoe minder snel ze ziek worden. Zo voorkom je onnodig gebruik van bestrijdingsmiddelen. Heb je toch plaagdieren in de tuin? Je kunt de natuurlijke vijanden van plagen uitnodigen, zorgen dat de beestjes jouw tuin geen aantrekkelijke plek vinden of ze in de val lokken. Onkruid kun je vaak makkelijk verwijderen met je handen, een schoffel en een schepje. Het beste wapen om onkruid te voorkomen: zorg dat je geen stukken kale grond in je tuin hebt en bedek de bodem met planten.

Tip van De Boet:

Er zijn vele manieren om op een natuurlijke manier plagen en onkruid te bestrijden. Gebruik liever geen gif. Je roeit misschien tijdelijk één soort uit, maar ook de van nature voorkomende ‘hulptroepen’. Het is een kwestie van leren vertrouwen op de kracht van de natuur en soms ook wat schade aan je planten te accepteren.

Onkruid

• Bodembedekkers helpen om het onkruid in de borders in toom te houden, grote onkruiden kun je dan makkelijk met de hand verwijderen
• Onkruid tussen je bestrating is natuurlijk vervelend. Een veelgehoord advies voor het verwijderen van onkruid tussen tegels is het gebruik van huis-, tuin- en keukenmiddelen zoals azijn, zout of chloor. Deze middelen zijn zeker effectief in het doden van onkruid, maar ze zijn ook zeer schadelijk voor het milieu. Deze middelen vermengen zich met het oppervlaktewater en worden zo ook opgenomen in het grondwater, waardoor ze zich over een veel grotere oppervlakken verspreiden dan alleen de locatie waar je het gebruikt. De kans is groot dat je hiermee dus ook andere beplanting in je tuin beschadigt en de bodem verontreinigt. Het is helaas nooit helemaal te voorkomen dat er onkruid tussen de tegels van bestrating in de tuin opkomt, de wind en dieren zoals vogels zorgen namelijk voor de verspreiding van de onkruidzaden. Maar er zijn wel enkele dingen die je kunt doen om het opkomen van onkruid tussen tegels zoveel mogelijk te voorkomen:
• Door regelmatig te vegen verwijder je de onkruidzaden voor ze kunnen ontkiemen. Bovendien verwijder je zand en grond dat als voedselbodem zou kunnen dienen
• Houd de rest van de tuin vrij van onkruid, verwijder het in ieder geval vóór het zich kan uitzaaien
• Maak bij de aanleg van de bestrating gebruik van antiworteldoek. Maak daarnaast ook gebruik van voegzand waardoor onkruid minder kans krijgt

Plagen

Er zijn vele manieren om natuurlijke vijanden van ongewilde dieren naar je tuin te lokken. Denk aan vogels tegen rupsen, lieveheersbeestjes tegen luizen etc. Ook planten kunnen helpen om plagen in de hand te houden. Door je beplanting met zorg te kiezen en je tuin diervriendelijk in te richten, kun je op een natuurlijke manier een biologisch evenwicht bereiken. Hier een paar tips:

Luis

Oost-Indische kers werkt tegen bladluis en witte vlieg. Ook Lavendel houdt luis weg uit de beplanting. Lieveheersbeestjes, zweefvliegen, gaasvliegen, oorwormen, schildkevers, wespen: ze lusten allemaal wel bladluis in een van hun ontwikkelingsstadia. Veelal zijn het de larven die bladluizen eten en voeden de volwassen insecten zich met stuifmeel. Zorg dus voor voldoende voedsel voor deze vijanden door bloemen die veel stuifmeel en nectar produceren aan te planten. Dan kiezen ze ook jouw tuin uit om hun eitjes te leggen en kunnen hun larven het nuttige werk doen. Er zijn ook larven van bijvoorbeeld lieveheersbeestjes te koop. Deze kan je in de juiste hoeveelheid en op de juiste plek uitzetten zodat ze zich tegoed kunnen doen aan de bladluizen.

Oorwormen hebben een slechte naam en er zijn weinig mensen die van ze houden. Toch zijn het hele nuttige insecten, die dol zijn op bladluizen. Ook de wollige bloedluis is niet veilig voor deze rover. Oorwormen overwinteren in de grond, maar zoeken bij warm weer een nieuwe nestplaats. Help ze door een nepnest te maken:

• Neem een hand vol stro en bind het vast met een stuk touw
• Zorg ervoor dat je 2 lange uiteinden hebt zodat je dit door het gat van een aardewerken pot kan doen
• Trek alles aan en hang het ondersteboven op
• Eerst wat lager bij de grond zodat ze er goed in kunnen kruipen. Later in het seizoen hang je het nest wat hoger op zodat de oorwormen goed bij de bladluizen kunnen komen

Tegen slakken

• Maak de tuin aantrekkelijk voor vogels, die lusten graag een slakje. Maak een smidse voor de zanglijster: leg op een beschutte plaats een stoeptegel neer, die de lijster kan gebruiken om slakken op stuk te slaan
• Egels kunnen heel wat slakken verorberen. Je krijgt ze in je tuin door wat rommelhoekjes te maken waar ze overdag kunnen slapen. Slakken verstoppen zich ook graag in dit soort bulten als het warm is. Egels hebben meestal wel een groter territorium dan jouw tuin. Maak dus wat gaten onderin je schutting zodat ze naar de tuin van de buren kunnen. En als je dan ook nog een schaaltje met water voor de egels neerzet dan doen zij de rest
• Bescherm je planten door wat koffieprut of vermalen eierschalen rond de plant te strooien. Herhaal dit na een regenbui

Tegen rupsen

• Vogels als de koolmees, mus, spreeuw of kauw voeren hun jongen met rupsen. Heb je dus last van rupsen in je tuin of woonomgeving, zorg dan goed voor deze vogels, hang nestkasten op en gebruik nooit gif
• Er zijn ook insecten die het hebben voorzien op rupsen. Sluipwespen en -vliegen leggen hun eitjes in rupsen. De larve die uit het eitje komt, eet de rups van binnen op. Op deze manier kan de rups nooit verpoppen, vlinder worden en zich voortplanten. Volwassen sluipwespen en -vliegenleven van nectar en hebben dus bloemen nodig. Dus de planten die je gebruikt om vlinders en bijen te lokken, helpen ook natuurlijke vijanden van rupsen in je tuin te krijgen. Denk bijvoorbeeld aan:
• Krokussen en andere bollen voor het vroege voorjaar, voor een goede start van het seizoen. Campanula is een onweerstaanbare plant voor nectar-zoekers. De Campanula portenschlagiana is bovendien een goede bodembedekker. Win-win dus. Heel veel keukenkruiden doen het ook goed als bijenplant. Bijvoorbeeld Rozemarijn, Salie, Tijm, Bieslook en komkommerkruid. De Buddleja heet niet voor niets Vlinderstruik: het is een echte vlindermagneet. En natuurlijk weten bijen de bloem ook te vinden. Vingerhoedskruid, Malva, Stokrozen, IJzerhard, de lijst is eindeloos
• Met een evenwichtige beplanting in je tuin, veel bloeiende planten het hele jaar door en voldoende overwinteringsmogelijkheden zullen de natuurlijke vijanden spontaan opduiken en bereik je een biologisch evenwicht in je tuin waardoor ziekten en plagen geen kans krijgen

Een goed onderhouden tuin of balkon ziet er niet alleen mooi uit, maar is ook goed voor het milieu. Als je je tuin slim inricht, heeft je tuin niet veel onderhoud nodig. Zorg ook voor goed onderhoud van je tuingereedschap en meubelen. Gereedschap gaat langer mee als je het na gebruik goed schoonmaakt. Een duurzame keuze is ook tuingereedschap te delen met vrienden, familie of buren. Dat bespaart materialen en kosten. Ga het liefst voor tweedehands tuinmeubelen in plaats van nieuw. Let bij tuinmeubelen, tweedehands én nieuw, op de constructie. Smalle spleten die regenwater vasthouden of ruimte rond de schroeven veroorzaken roest en houtrot: dat verkort de levensduur van jouw tuinmeubel.